The Sign of Four - Arthur Conan Doyle (1890)

Het eerste lange verhaal van Holmes dat ik las is saaier dan zijn korte verhalen. Door een war van onherkenbare namen, slome ontwikkelingen en het gebrek aan echte mysteries is 'The Sign Of Four' een minder leuk avontuur. Ik was niet geboeid door de gebeurtenissen en het laatste hoofdstuk was veruit pijnlijk langzaam en suf. Er zaten goede actiestukken in en de chemie tussen Watson en Holmes spat van de pagina's af. Hopelijk wordt het volgende avontuur van dezelfde kwaliteit als de snelle, leuke, korte avonturen.

Zo ergens in 2015 had ik besloten om me nog eens te verdiepen in de wereld van Sherlock Holmes. De serie met Benedict Cumberbatch was toen op zijn hoogtepunt, de hype lijkt ondertussen wat gekelderd te zijn naar mijn gevoel, en A Study in Scarlet was een aangename trip down memory lane. Daar bleef het bij en een paar dagen geleden had ik echter opeens weer zin in een boek met één van mijn favoriete detectives. Waar anders beginnen dan bij The Sign of the Four, de opvolger van A Study in Scarlet?

Fijn om te zien hoeveel van de gekende Sherlock Holmes elementen hier al hun intrede doen. Zijn cocaïneverslaving wordt al in de eerste pagina's beschreven en de persoon die de zaak aanbrengt bij Holmes en Watson blijkt niemand minder te zijn dan Mary Morstan, Watson's toekomstige vrouw. Een goed begin dus, maar wel een beetje jammer dat het verhaal op den duur verzandt in een niet al te boeiend relaas over een verdwenen schat. Niet boeiend in de zin dat er nogal veel chaotisch wordt gegoocheld met namen en dat niemand van de nieuwe personages echt een indruk achter laat. Verder ook een plot dat op zich wel wat potentie heeft, Conan Doyle gebruikt een aantal geschiedkundige elementen, maar het blijft allemaal bijzonder futloos. Het is wachten op het relaas van Jonathan Small om te zien waar en hoe de puzzelstukken ineen vallen, maar je krijgt nooit de aha erlebnis die ik associeer met Sherlock Holmes. Naar het einde toe leren we ook dat Watson ondertussen aan Mary heeft gevraagd om met hem te trouwen. Dit boek is natuurlijk geschreven in 1890 en bijgevolg is de maatschappij na bijna 130 jaar danig gewijzigd maar dat feit in combinatie met de anti-climax zorgt voor een wat abrupt einde.

Begrijp me niet verkeerd, Conan Doyle levert nog altijd wel een vermakelijk boek af en toch is dit volgens mij één van de minste Holmes boeken. De anderen zitten nogal ver in het geheugen, dat wel, maar sowieso is de voorganger van een hoger niveau. De intrige is op zich interessant, de uitwerking is dat wat minder.

3*

Bij z’n tweede optreden blijkt Sherlock Holmes aan een bipolaire stoornis te lijden en cocaïne te gebruiken. Hij is de slimste, maar als persoon is Watson sympathieker en evenwichtiger. Deze wordt verliefd op een cliënte, z’n latere vrouw Mary Marston, terwijl de rationele Holmes haar louter ziet als een gegeven in een onderzoek. Hun hospita Mrs. Hudson wordt voor het eerst vermeld. Holmes krijgt hulp van de Baker Street Irregulars, een bende straatjongens die z'n ogen en oren zijn in de stad.

De voorgeschiedenis van het mysterie vond in India plaats, vooral in Agra en op de Andamanen. Er komen enkele uitheemse woorden in voor: sahib (heer), khitmutgar (dienaar) en hookah (waterpijp). Jonathan Small, de man met de beenamputatie, is gebaseerd op de dichter William Ernest Henley - net als Long John Silver in Treasure Island. Zijn handlanger behoort tot de Andamanezen, een Aziatisch dwergvolk. Hij wordt voorgesteld als een primitieveling die gifpijlen afschiet met een blaaspijp.

Er is een sfeervolle beschrijving van een avondlijke koetsrit door Zuid-Londen, met mist, gaslantaarns, maanlicht en bouwvallige huisjes. De climax is een achtervolging op de Theems. Het is een victoriaans raadsel met spanning, actie en een vleugje romantiek.