1Q84 Book One - Haruki Murakami (2009)

Dit is zowel een prettig weerzien met het vervreemdende universum dat Murakami schept als een ietwat teleurstellende ervaring. Het start als een thriller waarbij de lezer gedwongen wordt om door te lezen om het mysterie te ontrafelen. Hij weet dan steeds met onverwachte wendingen te komen waardoor je de belangrijkste personages steeds in een iets ander licht gaat zien. Helaas weet hij die spanning niet de hele roman vol te houden en na verloop van tijd verzandt het te vaak in ellenlange dialogen en uitleg bij het plot. En dan moet het mysterie ook vanuit twee verschillende personages opgelost worden, waardoor de lezer dus ook een dubbele uitleg voor zijn kiezen krijgt.

Toch heb ik het weer met veel plezier gelezen door de zwoele en sensuele sfeer die zijn boeken zo aantrekkelijk maken. Murakami weet als geen ander literatuur sexy te krijgen. Tengo, Aomame en alle bijrollen zijn onderhoudende karakters die je meenemen in een schimmig gebied tussen droom en werkelijkheid.

Ik ga er binnenkort aan beginnen! Alle drie de delen ineen zijn nu tijdelijk verkrijgbaar voor 12,50 euro!

Pas wanneer er nog een dertigtal bladzijden te lezen viel, begon ik wat meer interesse te krijgen in het verhaal. Des te meer was ik verrast door het plotseling einde, wat meer leek op het einde van een hoofdstuk dan van een boek. De voortdurende switch tussen de twee hoofdpersonages zorgt voor enige vertraging in de leessnelheid. Ik ben wel benieuwd (alhoewel er al enige vermoedelijke hints zijn gegeven) hoe die verschillende verhaallijnen gaan samenkomen, dus ik start zeker met boek 2.
Conclusie: 1q84(1) is een boek dat een serieuze inspanning vraagt van de lezer die erop moet vertrouwen - maar er ook uitzicht op heeft - dat dit verhaal langzaam wordt geweven tot een authentiek kāpetto.

Op advies van mijn zoon ben ik dit boek gaan lezen
En heb me eindelijk weer eens goed vermaakt
Zeer absorberend en verslavend dus snel Door naar deel 2

Tussen 1984 en 1q84 is er niet zoveel verschil. De 9 lijkt op de q en de andere drie cijfers zijn gelijk. Zo is dat ook met de alternatieve realiteit die hier beschreven wordt. De meeste dingen zijn hetzelfde, maar toch zijn er verschillen. Het meest in het oog springende is dat er in qutienvierentachtig twee manen zijn. Die zijn zo’n beetje het logo van de realiteit v2.0.

De oneven en even hoofdstukken tonen afwisselend de ervaringen van Aomame en Tengo. Synchroniciteit is een verteltechniek waarbij dezelfde momenten achtereenvolgens vanuit verschillende standpunten beschreven worden. Aanvankelijk staan de twee verhaalbogen los van elkaar, maar algauw duiken gemeenschappelijke elementen op, zoals de Sinfonietta van Leoš Janáček. De twee protagonisten delen een herinnering en lijken voorbestemd om elkaar terug te vinden.

Er zijn twee soorten personages. Tengo en de mensen in z’n omgeving komen realistisch over. Aomame daarentegen zou een actieheldin in een manga kunnen zijn. Ook de Oude Dame en Tamaru hebben iets karikaturaals. En hoe zou je de expressieloze Fukaeri analyseren, die vragen stelt zonder vraagteken.

Een symbolisch element is de kraai die onheil aankondigt. Vrouwenmishandeling is een thema, leidend tot vergeldingsmoorden en blijf-van-mijn-lijfhuizen. Er komen twee soorten isolement in voor: cocooning in een appartement in een grootstad, en een sekte in een afgelegen berggebied. Sommige ontwikkelingen zijn totaal absurd. Murakami balanceert tussen realiteit en fantasie, tussen natuurlijk en bovennatuurlijk, tussen ernst en kolder.

Murakami wordt vaak genoemd als kanshebber voor de Nobelprijs. En dan dit eerste deel van de trilogie gelezen te hebben, een boek dat echt vintage Murakami is, vraag ik me toch een beetje af waar dat op gebaseerd is. Het is fijn vertoeven in de wereld van Murakami, zeker. Hij weet soms goed sfeer neer te zetten, in dit boek dat leest als een thriller op een gegeven moment weet hij ook een wat eigenaardig sfeertje te creëren (ook al zijn de magische elementen niet helemaal mijn smaak). Zijn stijl is ook vrij eigen, met een bepaalde banale vanzelfsprekendheid. Murakami beschrijft veel kleine randzaken (dat de sjalotten worden gesneden, dat de onderbroeken worden gevouwen) maar met zo'n kalmte en achteloosheid dat die banaliteit de enige mogelijkheid is eigenlijk. Knap.

Maar is dit echt literair? Psychologie blijft wat aan de oppervlakte hangen bijvoorbeeld. Ideeën worden wel kort beschreven maar echt vernieuwende dingen zegt hij niet. Er zitten nog wel wat thema's in verder maar dan vooral door de keuze van het onderwerp, niet dat Murakami er (in dit deel) echt veel mee doet.. Maar goed, allicht wel genoeg om dit meer dan lectuur te vinden maar een Nobelprijs waard?

Voorts is dit boek, dit eerste deel, ineens klaar. Na ruim 400 dichtbedrukte pagina's die soepel weglezen en vermaken dacht ik wel: wat is er nu eigenlijk gebeurd? Van alles, maar eigenlijk nog niets. Als onderdeel van de trilogie zal dit absoluut werken, als los boek is het wat vreemd. 3,5*.