The Return of the Native - Thomas Hardy (1878)

Dit is zo’n roman waarvan met recht gezegd kan worden dat de locatie een hoofdpersonage is. Egdon Heath is een gefictionaliseerd gebied in Zuidwest-Engeland; een wijds heidelandschap dat spaarzaam bevolkt wordt door landarbeiders die lange, afmattende dagen maken. De streek wordt fantastisch geïntroduceerd in de eerste honderd pagina’s, die zich geheel in schemer en vervolgens duisternis afspelen. Het is een avond waarop volgens traditie overal vreugdevuren ontstoken worden, een decor waartegen een aantal van de belangrijkste personages uitgelicht worden. De ‘native’ uit de titel verschijnt pas later ten tonele, en blijkt een jongeman te zijn die een succesvol bestaan in Parijs opgeeft voor een terugkeer naar huis.

In The Return of the Native is de verhouding tot het ruige gebied wat de verschillende personages het meest definieert en waar de dramatische spanning uit volgt. Zo een geïsoleerd gebied in de wildernis is een voedingsbodem voor mystiek en bijgeloof, wat Hardy sterk verweeft in zijn schrijfstijl. Veel elementen zijn net een beetje vreemd, zinsbegoochelend. Het maakt een sfeervolle roman, die me inhoudelijk iets minder kon boeien. Daarvoor vaart de plot teveel op standaard romantische verwikkelingen zoals we die kennen van 19e eeuwse romans. The Return voelt daarin ook niet moderner of tijdlozer aan dan tijdgenoten. Het onderscheidende element is vooral de bepalende en gelaagde rol van de locatie in het geheel.